Tuổi trẻ Kon Tum khởi động Tháng Thanh niên năm 2024
Thời điểm nghỉ Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, số lượng tàu cá các tỉnh miền Trung neo đậu tại âu thuyền Thọ Quang rất lớn. Đây cũng là thời điểm thường xuyên xảy ra những vụ cháy, gây thiệt hại lớn tài sản. Ông Phạm Trung Thành, Phó trưởng ban Quản lý âu thuyền và cảng cá Thọ Quang, cho biết nguyên nhân chính dẫn đến cháy nổ tàu cá là do chập điện từ bình ắc quy, chủ tàu quên khóa van bình gas… Đặc biệt, gần đây các vụ cháy xảy ra do sự cố từ dây điện pin năng lượng mặt trời được lắp cố định trên tàu."Ngoài những nguyên nhân khách quan thì nguyên nhân dẫn đến cháy tàu cá còn do người trông coi tàu nấu nướng hoặc tổ chức ăn uống trên tàu. Vì vậy, chúng tôi đã nghiêm cấm việc nấu nướng, tổ chức ăn uống trên tàu để tránh nguy cơ cháy nổ và mất an ninh trật tự", ông Thành nhấn mạnh.Theo ông Thành, dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ, ban quản lý phối hợp các lực lượng tăng cường kiểm tra tàu cá neo đậu tại âu thuyền nhằm kịp thời nhắc nhở các chủ tàu về công tác PCCC.Thiếu tá Lê Tuấn Anh, Đội trưởng Đội Cảnh sát PCCC và cứu nạn cứu hộ trên sông (Phòng Cảnh sát PCCC và cứu nạn cứu hộ Công an TP.Đà Nẵng), cho biết khu vực âu thuyền tiềm ẩn nhiều nguy cơ cháy nổ do mật độ tàu cá tập trung đông bốc dỡ hàng và neo đậu để về quê nghỉ tết."Tính tới ngày 23.1, tại âu thuyền có gần 1.000 tàu đang neo đậu, con số này còn tăng lên trong những ngày cận tết. Một số tàu không có chủ tàu ở lại trông coi trong dịp tết mà thuê người khác trông coi. Vì vậy, cần tuyên truyền nâng cao ý thức và giám sát người ở lại tàu để phòng tránh cháy, nổ", thiếu tá Lê Tuấn Anh nói.Theo thiếu tá Lê Tuấn Anh, lực lượng chức năng đã tổ chức cho chủ tàu, người trông coi tàu ký cam kết trách nhiệm để góp phần giảm thiểu nguy cơ cháy nổ xảy ra trong những ngày tết."Các chủ tàu được yêu cầu tháo cọc tiếp điện ra khỏi bình ắc quy, khóa van bình gas, luồn dây điện từ pin mặt trời vào ống nhựa chống cháy, tắt bộ năng lượng khi không sử dụng… Đa số chủ tàu đã ký cam kết thực hiện", thiếu tá Lê Tuấn Anh nói.Có thâm niên hơn chục năm hành nghề trông coi tàu dịp lễ tết tại âu thuyền Thọ Quang, ông Lê Thanh Tuấn (61 tuổi, trú Q.Sơn Trà) cho biết sau nhiều vụ cháy tàu cá xảy ra ở âu thuyền, ông hiểu rõ tầm quan trọng của việc an toàn PCCC vì một sơ suất nhỏ cũng có thể dẫn đến hậu quả lớn."Việc cơ quan chức năng yêu cầu ký cam kết đã nhắc nhở trách nhiệm của chúng tôi trong bảo quản tài sản, tàu thuyền của người khác", ông Tuấn nói.Công an TP.Đà Nẵng vừa tổ chức buổi thực tập phương án chữa cháy và cứu nạn, tại chợ Cồn (Q.Hải Châu) dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ. Với nhiều điểm đổi mới, buổi diễn tập đã tạo ra thử thách thực tế hơn cho các lực lượng tham gia.Khác với các lần diễn tập trước đây, vị trí đám cháy giả định không được cố định trước mà do lực lượng tổ chức lựa chọn ngẫu nhiên, thời gian diễn tập cũng không được báo trước.Cụ thể, các đội chuyên trách đã chọn một ki ốt bất kỳ ở chợ Cồn để tạo đám cháy, từ đó kiểm tra thực tế khả năng ứng phó tức thời của lực lượng chữa cháy cơ sở và phương tiện tại chỗ. Đặc biệt trong buổi diễn tập, các xe chữa cháy chuyên nghiệp được xuất phát tại đơn vị, sau khi nhận lệnh điều động từ Trung tâm 114, như một vụ cháy thật. Cách tổ chức diễn tập này giúp đánh giá toàn diện các yếu tố như thời gian xuất phát, khả năng sẵn sàng chiến đấu và mức độ phối hợp giữa các đơn vị.Buổi diễn tập không chỉ kiểm tra khả năng xử lý tình huống, hoạt động còn góp phần nâng cao hiệu quả phối hợp chỉ huy, điều hành giữa lực lượng PCCC cơ sở và các đơn vị chuyên nghiệp, sẵn sàng ứng phó với mọi sự cố thực tế.
Khi các nước Ả Rập tận dụng thời cơ
Ngày 16.1, thông tin từ Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Hà Tĩnh cho biết, đơn vị này vừa ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với ông Lê Duy Sáng, cựu cán bộ Trung tâm Phát triển quỹ đất và kỹ thuật địa chính (Sở TN-MT tỉnh Hà Tĩnh), để điều tra về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.Theo tài liệu điều tra, năm 2019, UBND tỉnh Hà Tĩnh phê duyệt đề án quy hoạch thực hiện dự án hạ tầng khu dân cư nông thôn tại thôn Bắc Thượng, xã Thạch Đài, H.Thạch Hà, Hà Tĩnh (nay xã Thạch Đài thuộc TP.Hà Tĩnh) và giao Sở TN-MT thực hiện hồ sơ, thủ tục để tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất thực hiện dự án.Đến tháng 7.2021, UBND tỉnh Hà Tĩnh tổ chức đấu giá và Công ty CP tập đoàn Hà Mỹ Hưng trúng thầu khu đất để thực hiện dự án khu dân cư với giá hơn 400 tỉ đồng. Sau khi được UBND tỉnh Hà Tĩnh phê duyệt kết quả trúng đấu giá, tháng 12.2021, Công ty CP tập đoàn Hà Mỹ Hưng bắt đầu triển khai thi công dự án khu dân cư và đến tháng 7.2023 thì bắt đầu mở bán.Thời điểm này, ông Lê Duy Sáng đang là cán bộ Trung tâm Phát triển quỹ đất và kỹ thuật địa chính (Sở TN-MT tỉnh Hà Tĩnh) được giao nhiệm vụ hỗ trợ chuyên viên khác trong cơ quan để xây dựng hồ sơ, thủ tục phục vụ đấu giá quyền sử dụng đất của khu đất này.Dù không có trách nhiệm, không được ủy quyền hay hợp tác với Công ty CP tập đoàn Hà Mỹ Hưng nhưng ông Lê Duy Sáng đã đưa ra thông tin gian dối như mua được đất nền, căn hộ tại dự án khu dân cư với giá gốc.Tin lời Sáng, anh L.V.T (36 tuổi, ngụ tại P.Nam Hà, TP.Hà Tĩnh) đã đưa cho nghi phạm này hơn 7 tỉ đồng để nhờ đặt mua đất nền. Tuy nhiên, sau khi nhận tiền từ anh T., ông Sáng không thực hiện việc mua bán mà sử dụng để chi tiêu cá nhân và trả nợ.Sau khi biết bị lừa, anh T. làm đơn gửi Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Hà Tĩnh, tố cáo ông Sáng về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Tủ đồ ngập sắc trắng đen là tông chủ đạo cho mùa noel năm nay?
Chiều 19.3, trao đổi với PV Thanh Niên, ông Nguyễn Xuân Tùng, Phó chủ tịch UBND xã Thạch Lạc (TP.Hà Tĩnh) cho biết, lực lượng chức năng cùng ngư dân địa phương đang tổ chức trục vớt 3 chiếc thuyền cá bị sóng đánh chìm trên biển.Trước đó, vào khoảng 6 giờ sáng cùng ngày, ông Nguyễn Văn Ngọc, ông Nguyễn Văn Cảnh và ông Trần Đình Xuân cùng 3 ngư dân khác ở xã Thạch Lạc cùng nhau đi trên 3 chiếc thuyền cá có công suất 24CV ra biển thả lưới đánh bắt cá trích.Đến trưa, 3 chiếc thuyền cá khi đang trên đường trở về, cách bờ khoảng 6 hải lý thì tất cả đều bị sóng đánh chìm. Phát hiện sự việc, các thuyền cá di chuyển ở gần đó đã nhanh chóng tiếp cận, ứng cứu kịp thời 6 ngư dân trên 3 chiếc thuyền gặp nạn đưa vào bờ an toàn. Người dân sau đó đã trình báo sự việc cho chính quyền địa phương và thông báo cho các tàu thuyền khác hỗ trợ, lên phương án trục vớt các thuyền cá bị chìm. "Sau nhiều giờ nỗ lực, lực lượng chức năng cùng các ngư dân địa phương đã đưa được 1 chiếc thuyền cá vào bờ. Để trục vớt 2 chiếc thuyền cá bị sóng đánh chìm còn lại, chúng tôi đang liên hệ với lực lượng Bộ đội Biên phòng để cử tàu lớn ra khơi cứu hộ", ông Tùng nói.
Xuân quê hương 2025 do Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài - Bộ Ngoại giao và Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội đồng chủ trì tổ chức, với sự tham gia của hàng nghìn đại biểu kiều bào và thân nhân, cùng khách mời trong nước.Chương trình tiếp tục khẳng định vững chắc mối liên hệ gắn bó giữa kiều bào và đất nước, qua đó, tiếp tục thể hiện rõ tình cảm và trách nhiệm của Đảng và Nhà nước trong việc chăm lo cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, phát huy tinh thần yêu nước, hướng về nguồn cội, khích lệ kiều bào gìn giữ bản sắc văn hóa, truyền thống, ngôn ngữ của dân tộc.Năm 2025, chương trình Xuân quê hương với chủ đề "Việt Nam - Vươn lên trong kỷ nguyên mới" diễn ra từ ngày 18.1 đến ngày 20.1.2025 (tức ngày 19 đến ngày 21 tháng Chạp năm Giáp Thìn) với nhiều nội dung phong phú. Trong khuôn khổ chương trình, Chủ tịch nước và phu nhân sẽ chủ trì một số hoạt động ý nghĩa cùng bà con kiều bào cả nước: Lễ Dâng hương tại Điện Kính Thiên, Nghi thức thả cá chép truyền thống vào ngày Tết ông Công ông Táo tại Phủ Chủ tịch…Đặc biệt, trong chương trình giao lưu nghệ thuật Xuân quê hương với chủ đề "Việt Nam - Vươn lên trong kỷ nguyên mới" tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Hà Nội, được truyền hình trực tiếp trên sóng VTV1, tiếp sóng trên kênh VTV4 Đài Truyền hình Việt Nam 20 giờ 10 phút tối chủ nhật ngày 19.1.2025, Chủ tịch nước sẽ phát biểu chúc Tết đến toàn thể bà con kiều bào và đánh trống khai hội mừng xuân.Bên cạnh các hoạt động do Chủ tịch nước chủ trì, Bộ Ngoại giao sẽ tổ chức một số hoạt động cho đoàn 1.000 kiều bào tiêu biểu, gồm: Viếng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Dâng hoa tại Đài tưởng niệm các Anh hùng Liệt sĩ, Chào Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Chương trình kết nối địa phương. Lãnh đạo Thành phố Hà Nội sẽ tổ chức tiệc chiêu đãi kiều bào tham dự chương trình Xuân quê hương vào tối 19.1.2025.VIETART là đơn vị thực hiện chương trình Xuân quê hương 2025, cũng như thực hiện thành công Xuân quê hương trong 8 năm liên tiếp.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Viagra có tác dụng gì với phụ nữ?
Theo ông Phùng Mạnh Trường, Phó viện trưởng Viện Tiêu chuẩn chất lượng Việt Nam, bao bì an toàn đã trở thành xu hướng cũng như nhu cầu của nhiều quốc gia trên toàn thế giới. Bao bì thực phẩm thường được in nhiều hình ảnh thông tin như thành phần, hướng dẫn sử dụng, số lô, ngày hết hạn, mã vạch… đáp ứng đúng nhu cầu của pháp luật.
Tăng lương cơ sở từ ngày 1.7, mức đóng BHYT hộ gia đình thay đổi ra sao?
Thủ môn mắc lỗi khó tin, Messi không thể cứu nổi Inter Miami
Dưới thời tiết nắng nóng gần 40 độ C, các giảng viên đến từ Trường Kinh tế, Luật và Quản lý nhà nước, thuộc ĐH Kinh tế TP.HCM (UEH), Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐH Quốc gia TP.HCM), Trường ĐH Tài chính – Marketing, Trường ĐH Nha Trang và Trường ĐH Thái Bình Dương đã nhiệt tình giải đáp những thắc mắc, đồng thời định hướng nghề nghiệp để các em học sinh có thể lựa chọn được ngành học phù hợp. Trong đó, các em học sinh đã đặt rất nhiều câu hỏi liên quan đến các ngành học công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo…Ngoài ra, học sinh tham gia chương trình cũng được tặng Cẩm nang tuyển sinh 2025 do Báo Thanh Niên thực hiện.Đây là tài liệu cần thiết cho học sinh lớp 12 chuẩn bị thi tốt nghiệp, tuyển sinh vào ĐH và lựa chọn nghề nghiệp tương lai.Chiều 16.3, Chương trình Tư vấn mùa thi sẽ tiếp tục diễn ra tại Nhà thi đấu đa năng TX.Sông Cầu, P.Xuân Phú, TX.Sông Cầu, Phú Yên.
Cô gái Khmer năm đó
Một ngày đầu tháng 3, tại cửa hàng lắp đặt thiết bị định vị và camera hành trình trên đường Nguyễn Thái Bình, P.12, Q.Tân Bình (TP.HCM), hàng chục ô tô xếp hàng chờ đợi đến lượt lắp đặt thiết bị camera hành trình. Anh Lê Văn Quyền, 46 tuổi, chủ xe 4 chỗ hiệu Hyundai, chia sẻ: "Tôi chở hàng kinh doanh tự do, ai thuê chở gì thì chở nấy. Bình thường thì chở người, nhưng lúc cần thì cũng chở đồ. Do thường xuyên di chuyển khắp nơi theo yêu cầu của khách nên tôi cũng lắp đặt thiết bị cảnh báo tốc độ cũng như vị trí nào có camera phạt nguội để cẩn thận hơn". Anh Quyền cho biết, chi phí gắn hết khoảng 1 triệu đồng. Chủ xe khác biển số 30E-055.xx cũng cho biết, từng bị phạt nguội 2 lần cách đây vài năm vì lỗi vượt đèn đỏ. Mức phạt cho hành vi này hiện lên hàng chục triệu đồng nên để phòng ngừa, anh đã trang bị thêm hệ thống cảnh báo để lái xe cẩn thận hơn. "Hiện nay, một số ứng dụng phổ biến như Google Map đều có tích hợp cảnh báo hạn chế tốc độ, tuy nhiên, mức độ chính xác chưa cao và không có cảnh báo camera phạt nguội. Tôi mua các thiết bị và phần mềm có thu phí vài triệu đồng nhưng an tâm hơn và cũng để mình lái xe cẩn thận hơn". Anh T.M.K, chủ xe biển số 50-028.xx, ngụ tại P.Cát Lái, TP.Thủ Đức, TP.HCM cũng vừa chi 4,5 triệu đồng để nâng cấp màn hình Android có tích hợp phần mềm Vietmap Live để cảnh báo tốc độ và camera phạt nguội. Trao đổi với PV Thanh Niên, anh Nguyễn Ngọc Hùng, chủ một cửa hàng phụ kiện xe hơi trên đường Huỳnh Mẫn Đạt, Q.5, TP.HCM thừa nhận: "Từ ngày tăng mức phạt nguội các hành vi vi phạm giao thông, lượng khách đến lắp đặt thiết bị hành trình (tích hợp cảnh báo tốc độ và nơi có lắp đặt camera phạt nguội) tăng lên thấy rõ. Nếu như trước kia, chủ xe phải gắn thêm màn android cho xe hoặc HUD kính lái... với giá vài triệu đồng để được kèm thêm ứng dụng cảnh báo phạt nguội thì hiện nay có thêm nhiều phần mềm đã được tích hợp ngay trên điện thoại, hoặc Android box, hoặc màn hình zin của xe, giúp tiết kiệm chi phí hơn". Trên thị trường hiện có nhiều ứng dụng cài đặt trên điện thoại cảnh báo tốc độ và vị trí lắp đặt camera phạt nguội trên đường. Đơn cử như ứng dụng "phatnguoi" đang khá phổ biến hiện nay có tích hợp danh sách những địa điểm lắp đặt camera phạt nguội trên cả nước. Ứng dụng này còn cung cấp gói VIP với mức phí từ 129.000 đồng/tuần đến 1.199.000 đồng/năm, quyền lợi là được tự động thông báo (qua số zalo đăng ký) khi có phạt nguội, xem danh sách các điểm lắp camera phạt nguội. Trao đổi với Thanh Niên, một chuyên gia trong lĩnh vực phân phối thiết bị định vị, cho biết: "Có khá nhiều ứng dụng phát hiện camera phạt nguội lắp đặt trên đường, nhưng mỗi phần mềm có ưu nhược điểm riêng. Ví dụ, Vietmap S1 có cảnh báo camera phạt nguội bằng giọng nói giúp cho người lái nhanh chóng chú ý và hoạt động độc lập không cần internet nhưng S1 thì không được cập nhật dữ liệu thường xuyên, thường là 3 - 4 tháng cập nhật 1 lần nên việc cảnh báo đôi khi sẽ bị chậm trễ so với thực tế, khiến cho người lái vẫn có khả năng "dính" biên bản phạt khá cao. Hơn nữa S1 thì lại không sử dụng được trên màn hình zin theo xe và Andorid box". Một ứng dụng khác là Navitel là ứng dụng dẫn đường tích hợp cảnh báo camera phạt nguội, cảnh báo vị trí giao cắt, góc cua nguy hiểm, biển báo giới hạn tốc độ và đường dành cho người đi bộ. Điểm mạnh của ứng dụng là cảnh báo từ xa, cung cấp thông tin theo từng mét. Tuy nhiên, Navitel không có thông tin rõ ràng về thời gian cập nhật dữ liệu, trong khi biển báo tốc độ và vị trí camera phạt nguội liên tục thay đổi, gây khó khăn cho người lái. Ứng dụng Carmap thì cung cấp đầy đủ thông tin về biển báo, cảnh báo camera phạt nguội và tốc độ cho phép, giao diện thân thiện, hỗ trợ điều khiển giọng nói, tối ưu lộ trình và theo dõi bản đồ. Tuy nhiên, tốc độ cập nhật dữ liệu của phần mềm này vẫn còn chậm, chưa đảm bảo độ chính xác.Dù vậy theo anh Hồ Hải, từng là quản trị một diễn đàn chuyên về ô tô, không có ứng dụng nào đảm bảo 100% mức độ chính xác. Ngay cả ứng dụng dẫn đường phổ biến như Google Map cũng nhiều lúc đưa người sử dụng vào những con đường cấm, đường cụt, hay là đi thẳng ra bờ sông. Với nhu cầu lắp đặt thiết bị cảnh báo tăng cao, các nhà phân phối thiết bị định vị đang hưởng lợi. Tuy nhiên, với người lái xe thì quan trọng nhất vẫn là chấp hành nghiêm chỉnh luật lệ giao thông. Nếu phụ thuộc vào sự hỗ trợ của thiết bị thì cũng sẽ gặp những sai sót như thường.
tài xỉu tiếng anh là gì
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
quay-thử-xổ-số-miền-trung-thứ-tư
